Na het toeslagenschandaal is duidelijk geworden dat bewoners soms beter beschermd moeten worden tegen de overheid.  Daarom is de regering bezig het met vernieuwen van het Nederlandse bestuursrecht. De ombudsman heeft veel kennis van de praktijk en daarom vroeg de directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving om te reageren op het conceptwetsvoorstel ‘Wet versterking Waarborgfunctie Awb. In onderstaande brief reageert de ombudsman.

In zijn reactie toont de ombudsman zich verheugd over de ruimte die de nieuwe wet biedt voor de informele aanpak bij de behandeling van bezwaren en de mogelijkheid om van strikte hantering van de wet af te wijken wanneer een burger hier onevenredig door wordt geraakt.

Ramlal: ‘Het beginsel van dienstbaarheid spreekt me aan. De overheidsdienaren zijn soms zo gericht op de regels, dat ze de mensen uit het oog verliezen waar ze het voor doen als ‘public servant’. Ook vind ik het goed dat dit voorstel dwingt om niet de regels klakkeloos te volgen als je ziet dat de toepassing ervan tot onrechtvaardige situaties leidt. Wegkijken kun je dan niet meer, zoals dat nu wel geregeld gebeurt onder het mom van ‘dit zijn nu eenmaal de regels.’

De ombudsman merkt ten slotte op in de wet een paragraaf op te nemen die bestuursorganen specifieke verplichtingen oplegt bij de inzet van algoritmen. De digitalisering levert nieuwe en prangende vragen op ten aanzien van de bescherming van mensen tegen de overheid. Een ‘waarborgfunctiewet’ kan daar niet om heen. Daarnaast pleit hij voor versterking van het klachtrecht als middel om de menselijke maat te verankeren in de Awb.

De regering is voornemens om het wetsvoorstel nu bij te werken aan de hand van opmerkingen in de pre-consultatie, waar de ombudsman aan meedeed via deze brief. Hierna krijgen nog meer organisaties en mensen de gelegenheid om input te leveren op het wetsvoorstel.