'Op een zekere leeftijd heb je dingen gezien en meegemaakt. Dan weet je dat er soms meer aan de hand is dan louter toeval. Alsof iets gestuurd wordt’, zei een ‘broodnuchtere’ Amsterdammer tegen me. Zijn opmerking bleef me wekenlang intrigeren. Het was ook niet de eerste keer dat ik hoorde of las over een creatieve, sturende kracht. Vele kunstenaars, topsporters en wetenschappers geven aan gestuurd te worden. Ze zagen het voltooide beeldhouwwerk al staan. Ze ‘wisten’ al dat ze het wereldrecord zouden verbreken en maakten zich niet langer druk. Of ze droomden de wiskundige oplossing waar al jaren naar werd gezocht. Piet Mondraan zei: ‘de positie van de kunstenaar is een nederige. Hij is in feite een doorgeefluik.’ We worden omringd door een mysterieuze energie. Sommige noemen het goddelijk, anderen een creatieve bron. De mens beschikt over een ingeboren antenne die daarmee verbinding kan leggen. Hoe dat precies werkt, is nog onbekend. Maar dát het werkt, is een reden voor velen om ermee aan de slag te gaan. Om te mediteren en technieken te gebruiken om in verbinding te komen met de wereld van het niet-denken. Creativiteit is onze ware natuur.

De mens is als een stemvork die resoneert op de bijpassende energie en informatie in het universum. Onze evolutionaire negativiteits-bias, opgeslagen in ons reptielenbrein, maakt dat we sneller afgestemd raken op lagere frequenties en daarmee problemen oproepen. De lagere energie bevindt zich bijvoorbeeld in boosheid, angst, geslotenheid en geweld. Denk aan die vergadering waar ‘de spanning om te snijden’ was en je lelijk gedrag waarnam. Of oneerlijkheid in de politiek.

De hogere frequentie voel je als je blij en speels bent. In die golflengte trekt onze antenne ontspanning en creativiteit aan. Wijsheid, rechtvaardigheid, medemenselijkheid en moed zijn hoogfrequente kernwaarden of deugden. Ik merk dan ook dat het inbrengen van deze waarden in een conflictueuze situatie, een nieuwe energie in het gesprek oproept.

Veel maatschappelijk problemen zijn symptoom van een laagfrequente manier van leven. Denk aan het klimaatprobleem, armoede, ziektes. Maar de oplossing van veel maatschappelijke problemen kan, zoals Einstein aangaf, niet liggen in de laagfrequente energie waarmee deze problemen veroorzaakt zijn. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van boetes, dwangsommen, politiegeweld en surveillance door overheden en bedrijven. Het echt duurzaam oplossen vraagt veel vaker om een hoogfrequente samenlevingsfilosofie. Het antwoord hierin is telkens weer anders. Maar de essentie gaat om een samenleving waarin succesvol zijn gaat om verbondenheid met het grote geheel, de natuur, en met elkaar als mens. Nieuwe economische modellen bubbelen al op termen zoals een ‘betekeniseconomie’. Het voelt als new age, en dat is het ook.

Zonder dat het hoogfrequent genoemd wordt, zie je de eerste bewegingen ook in het openbaar bestuur ontstaan. Zo schreven Amsterdamse ambtenaren een brandbrief over het klimaat en over de noodzaak om daar samen meer de schouders onder te zetten. Dat vergt moed. Zo roepen gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire overheden op tot dialoog en om vertrouwen in mensen te stellen. Hun boodschap is hoogfrequent. En zo zijn er tal van energiegevende initiatieven aan te wijzen. In 2023 gaat een hoogfrequent leiderschapsprogramma voor de publieke sector van start.

Onze verenigde verbeeldingskracht inzetten om zo te werken aan het oplossen van onze problemen. Is dat geen bemoedigende kerstgedachte?

Deze column verscheen op 22 december 2022 in Binnenlands Bestuur